Romani “Motra Keri” qëndron krejtësisht jashtë sferës së historive dhe përshkrimeve që na japin librat e zakonshëm. Ai le pas vetes mbresa të pashlyeshme madhështie, dinjiteti dhe hapsire epike.

Romani në vargje “Eugjen Onjegini” është vepra madhore e Pushkinit, ajo që e bëri atë të pavdekshëm. Kritika e quajti romanin “Enciklopedi të jetës ruse të viteve 20′ të shekullit XIX”. Fillimi i shekullit të XIX – të shënoi një hov të përgjithshëm të jetës politiko – shoqërore të Rusisë, që ishte pasojë e luftës së madhe patriotike të popullit rus kundër ushtrisë së Napoleonit.

‘Iliada” është monumenti më i vjetër i shkrimit të lashtë grek, i krijuar nga gjeniu gjysmë legjendar i verbër Homeri. Iliada datohet paraprakisht në shekullin 8-9 para Krishtit. e., dhe ngjarjet e përshkruara në të datojnë në shekullin 13-12 para Krishtit. e., kur nën muret e të mëdhenjve qytet antik u shpalos nga lufta afatgjatë e Trojës.

‘Shkëlqimi dhe mjerim i kurtizanëve” është publikuar në vitin 1838 – 47 në Francë dhe është në vijim të “Komedisë njerëzore”, ku personazh kryesor është Lysjen de Rumbepre. Jeta pariziene, martesa dhe paraja janë çështjet qëndrore të këtij romani.

Sofokliu e mori komplotin e tragjedisë së tij nga cikli i miteve teban, shumë i popullarizuar në mesin e dramaturgëve athinas; por bashkë me të imazhi i heroit kryesor, Edipit, shtyu në plan të dytë të gjithë historinë fatale të fatkeqësive të familjes Labdakid. Zakonisht tragjedia “Edipi mbret” klasifikohet si një dramë analitike, pasi i gjithë veprimi i saj bazohet në një analizë të ngjarjeve që lidhen me të kaluarën e heroit dhe të lidhura drejtpërdrejt me të tashmen dhe të ardhmen e tij.

Romani “Karriera e Rugonëve”, që siç thotë vetë autori, shkrimtari i shquar francez E. Zola, duhet të quhet me titullin shkencor: “Origjina”, është romani i parë i ciklit të Rugon Makarëve ku autori paraqet jetën dhe zhvillimin e një familjeje nën Perandorinë II. Prandaj, ai e shtrin veprën e tij në kohë e hapësirë, i jep asaj sfondin historiko – politik, mban në të ritmin e kohës, përdor ngjyrat lokale dhe paraqet tërë atë vorbull idesh që vunë në lëvizje atë epokë.

Në këtë vepër Balzaku trajton një temë me tematikë shoqërore që prek shtresat e ulëta të popullsisë që si gjithmonë lidershipit shtetëror dhe aristokracisë nuk interesohen fare për to .