Problemi Spinoza

Fshehurazi, Bentoja studion gjuhën dhe idetë e Aristotelit e të filozofëve të mëdhenj grekë në akademinë e Franciskus van den Endenit, ku një pjesë e mësimdhënies iu besua së bijës, Klara Marisë, një vajze me qafën si mjellmë dhe buzëqeshje joshëse, që aq keq ia trallisi mendjen Barukut, sa i ngjalli mendime të përlyera dhe dëshira që s’t’i nxë goja t’i thuash brenda mureve të bashkësisë. S’do shumë mend që ta kuptosh si i shkoi filli këtij edukimi filozofik dhe sentimental: mendimtari i ri u shkishërua dhe u shtrëngua të bëjë një jetë vetmitare, në zgrip, por që gjithsesi do të nxjerrë në dritë vepra që për nga thellësia dhe dramaticiteti i kanë shoqet e rralla. Vepra, që treqind vjet më vonë, e trazuan ligsht mendjen e “arianit” Rozenberg, që u bë një ndër themeluesit e partisë naziste dhe bashkëpunëtor i ngushtë i Hitlerit.